De bodem staat onder toenemende druk door intensieve landbouw, klimaatverandering en afnemende biodiversiteit. Een van de meest bepalende en kwetsbare onderdelen van de bodem is het bodemmicrobioom: de enorme gemeenschap van bacteriën, schimmels en andere micro-organismen die de motor vormen achter cruciale processen. Zij breken organisch materiaal af, maken nutriënten beschikbaar, versterken de bodemstructuur, verbeteren het waterbergend vermogen en helpen gewassen zich te beschermen tegen ziekten. Wanneer het microbioom verstoord raakt, neemt de functionaliteit van bodems snel af, met gevolgen voor opbrengsten, waterkwaliteit en klimaatbestendigheid. Toch zijn er weinig praktische middelen om deze processen te meten of te sturen. Het Interreg-project Novel Engineered Resources Targeting Holistic Use of Soil (NERTHUS) ontwikkelt daarom nieuwe manieren om bodemfuncties en het microbioom beter te begrijpen, te versterken en toepasbaar te maken in de landbouw.
NERTHUS werkt met een vierledige aanpak:
- Benchmarking van bodemfuncties in verschillende bodemtypen en landbouwsystemen in Noord-Nederland en Noordwest-Duitsland.
- Ontwikkeling van nieuwe analytische methoden die het microbioom opdelen in functionele groepen voor snellere en betaalbare metingen.
- Ontwerp van maatwerk bodemverbeteraars uit regionale, hernieuwbare reststromen die specifieke bodemfuncties ondersteunen.
- Co-creatie van een decision support system (DSS) waarmee boeren de meest geschikte bodemverbeteraar kunnen kiezen.
Een complementair consortium
Het consortium van NERTHUS bestaat uit onderzoeksinstellingen, technologiepartners, landbouworganisaties en waterbeheerders. Wetsus, Hochschule Osnabrück, 3N en Biotrack leveren technische en wetenschappelijke kennis; Agricycling, Agrarische Natuur Drenthe en DLV Advies zorgen voor aansluiting bij de praktijk; waterorganisaties dragen inzichten bij over waterkwaliteit. De grensoverschrijdende samenwerking maakt het mogelijk om data, ervaringen en oplossingen te bundelen.
Belang voor de Interreg-regio
Voor de grensregio tussen Noord-Nederland en Noordwest-Duitsland is dit bijzonder relevant. Beide gebieden hebben vergelijkbare bodems, intensieve landbouw en uitdagingen zoals nutriëntenbelasting, droogtegevoeligheid en druk op waterkwaliteit. Er is behoefte aan praktische instrumenten om bodemfuncties te beoordelen en te verbeteren.
NERTHUS biedt hierin concrete meerwaarde: het project creëert nieuwe regionale kennis over bodemfuncties en microbiomen, ontwikkelt bodemverbeteraars uit lokale bronnen en stelt een gebruiksvriendelijk DSS beschikbaar dat aansluit bij de realiteit van de regio. Hierdoor ontstaat een gezamenlijke basis voor duurzaam bodembeheer, betere ondersteuning voor boeren en een veerkrachtiger landbouw- en watersysteem.
