Wethouder Henk Groote van de gemeente Montferland vatte vrijdagochtend 24 maart in de raadzaal van de gemeente Zevenaar de gedachte achter het symposium ‘Het Kleverlands in Gelderland, een dialect tussen de wal en het schip’ kernachtig samen. Het symposium werd georganiseerd in het kader van het Interreg-kleinprojectenfonds. Willen de Gelderse gebieden Liemers en Rijk van Nijmegen hun taal beschermen, bewaren en uitdragen, dan moeten ze haast maken met de erkenning. Alle deelnemers waren het erover eens, dat met het symposium de eerste belangrijke eerste stap daartoe is gezet. De Euregio Rijn-Waal en de gemeenten Westervoort en Montferland zegden al financiële steun toe.
Identiteit
“Er is aandacht en ruimte voor de streektaal. Veel mensen spreken nog het Kleverlands. We moeten er nu echt werk van maken”, hield dr. Charlotte Giesbers haar gehoor voor. De voorzitter van de werkgroep die streeft naar erkenning, hield een vlammend betoog over de waarde van het Kleverlands. “Het is de taal van mijn dorp, van mijn ouders, van mijn familie in Nederland en Duitsland. Ze is een belangrijk deel van mijn identiteit. Bij haar kom ik altijd terecht, als het werkelijk om iets gaat. Wat zou het jammer zijn, als ik die meertaligheid moet missen. Charlotte geeft in Kranenburg aan de kinderen van de plaatselijke basisschool Nederlands. Zij promoveerde aan de universiteit van Nijmegen op het Kleverlands. Voor haar is het vooral een taal van verbinding en buurschap.
Mijn kleinkind van zeven jaar wil graag de streektaal van hier spreken. Daarom is het belangrijk, dat in het onderwijs aandacht wordt besteed aan het Kleverlands. De eerste stap hiervoor is erkenning volgens het Europees Handvest.
Van Nederlandse en Duitse zijde was er flink wat belangstelling voor het symposium. Burgemeesters, wethouders, hoogleraren, topambtenaren en leden van heemkundekringen waren bijeen gekomen om te luisteren naar lezingen van em. prof. dr. Roland van Hout, dr. Charlotte Giesbers en Ulrich Francken, oud-burgemeester van Weeze en Euregio Ambassadeur.
Pannerdense pont
Burgemeester Luciën van Riswijk van Zevenaar opende het symposium enthousiast. Hij toonde fijntjes aan hoe belangrijk het spreken van je moerstaal is. “Tijdens mijn studie aan de universiteit van Nijmegen ging ik doordeweeks heen en weer met de pont. Studenten uit Pannerden betaalden half geld voor de overtocht. De pontbaas kon aan mijn spraak horen, dat ik van Pannerden kwam. Ik hoefde geen legitimatiebewijs te laten zien.”
Wisselwerking
Professor Roeland van Hout gaf een heldere uiteenzetting over de plek van het Kleverlands in het Nederlands taalgebied en toonde de meerwaarde aan van de verscheidenheid in talen. “Het streven door de eeuwen heen naar één land, één volk en één taal heeft als gevolg gehad, dat vele talen verloren zijn gegaan, terwijl talen juist de wisselwerking tussen culturen bevorderen. Het Nederlands heeft de streektalen aantoonbaar weggedrukt tot aan de grenzen. Het Kleverlands is een mooi voorbeeld. Wil het Kleverlands bestaansrecht blijven houden, dan zullen politiek en bestuur de handen ineen moeten slaan, net zoals dat is gebeurd aan de andere kant van de grens.”
Ulrich Francken, actief lid van Verein För Land en Lüj en ambassadeur van de Euregio Rijn Waal, liet in zijn causerie zien hoe praktisch in Weeze wordt omgegaan met het Kleverlands. In deze Duitse stad komt binnenkort het Haus der Geschichte waar ook plaats is voor Mundart/dialect. Met passie vertelde hij over het werk van zijn heemkundekring. Voor Francken is het Kleverlands de taal die verbindt, engageert en identificeert.
Theo Giesbers, kenner van het Kleverlandse Gruusbeks, vertelde op amusante wijze over de schoonheid en de oorspronkelijkheid van zijn taal, terwijl de Liemerse zanger Joop Boxstart de aanwezigen bekoorde met twee prachtige liedjes in het Kleverlands. Beiden riepen op zich aan te sluiten bij de beweging om de erkenning van hun taal te ondersteunen. De deelnemers aan het symposium kregen die gelegenheid na afloop. Zij konden hun handtekening zetten onder een petitie.
Dagvoorzitter Frans van Gorkum hield aan het begin de toehoorders een gedachte van de wijsgeer Socrates voor: ‘de slimme mins leert van iedereen, de gewone mins van wat um aoverkump, de dölpert het allenig antwoorden.’ Hij hoopte op veel slimheid. Voorzitter Charlotte Giesbers constateerde na afloop tevreden, dat de wiesneuzen vooraan stonden. De werkgroep is van plan de petitie onder de aandacht te brengen van heemkundekringen en lokale besturen. Daarna wil men de stap zetten naar de provincie. Gedeputeerde drs. Peter Drenth heeft al te kennen gegeven zich achter het initiatief van de werkgroep te scharen, als politiek, bestuur en bevolking in deze Gelderse gebieden eensgezind het Kleverlands een warm hart toedragen.
Het symposium werd ondersteund door de Euregio Rijn-Waal en mede mogelijk gemaakt met middelen van het Kleinprojectenfonds in het kader van het EU-programma Interreg Deutschland-Nederland.
(Foto: Antoon Berendsen)
