Door demografische veranderingen en de globalisering neemt de (kosten)druk voor organisaties en bedrijven die zich inzetten voor een goede lokale leefbaarheid toe. Het gevolg is dat de levendige centra in kleine dorpen en in grote steden onder druk staan – met ernstige gevolgen voor de lokale bevolking.
“Nu is het belangrijk om de mogelijkheden en het potentieel van vrijwilligers/burgerinitiatieven te versterken en uit te breiden door een gezamenlijke dialoog aan te gaan met de lokale overheden en betrokken burgers”, zegt de projectleider, prof. dr. Klaus Hegemann van de Hochschule Rhein-Waal. Specifiek in het project “Vrijwilligers 2.0” Interreg-VA werken tien gemeenten aan beide zijden van de grens, elk met een wijk of dorp, aan een oplossing op maat om de kwaliteit van het leven ter plaatse te verbeteren. Het doel is niet alleen om de communicatie en de flexibiliteit in de procedures voor burgerparticipatie te verbeteren, maar ook om van elkaar te leren en nieuwe netwerken te creëren door middel van Duits-Nederlandse uitwisseling.
De ervaring met de begeleiding van burgerinitiatieven heeft geleerd dat er veel mogelijkheden voor een succesvolle uitvoering ontstaan als over de aanpak wordt onderhandeld en deze vanaf het begin samen met alle betrokkenen duidelijk wordt gecommuniceerd. “Mensen willen zich vrijwillig inzetten en bij elke succesvolle implementatie wordt de solidariteit zichtbaar”, voegt Prof. Dr. Hegemann toe.
Door hun inzet versterken vrijwilligers de kwaliteit van het leven in hun eigen leefomgeving en tonen ze zich solidair, ongeacht of ze actief zijn op het platteland of in de stad. Vrijwillige inzet, bijvoorbeeld in de vorm van wederzijdse steun en burenhulp, is opnieuw een prioriteit in tijden van de pandemie Covid-19 en staat steeds meer centraal in de samenleving. De “dorpspaus”, Prof. Dr. Henkel, voert in Duitsland al lange tijd campagne om het vrijwilligerswerk weer sterker te erkennen en te waarderen. Het aanpassen van de randvoorwaarden voor de coöperatieve deelname van alle betrokkenen kan een bouwsteen zijn voor het versterken van burgerinitiatieven ten behoeve van de leefbaarheid.
De Euregio Rijn-Waal zal de Duits-Nederlandse regionale ontwikkeling nog twee jaar lang ondersteunen met middelen van de EU, de deelstaat Noordrijn-Westfalen en de Provincie Gelderland. Voortbouwend op de ervaringen die zijn opgedaan in de eerdere projecten “Smart Villages (2012 – 2016)” van de FH-structuurwedstrijd en het samenwerkingsproject “Krachtige Kernen / Starke Dörfer” (KRAKE, 2016-2019), die met succes talrijke dorpen hebben ondersteund bij het verbeteren van hun zelfbestuur, wil het project “Volunteers 2.0” (2020-2022) nu in een volgende stap de randvoorwaarden aanpassen.
Vanwege de huidige beperkingen in het openbare leven zullen de twee betrokken universiteiten, de HAN (NL: Arnhem en Nijmegen) en de HSRW (D: Kleve en Kamp-Lintfort), eerst in overleg treden met de partnergemeenten om de huidige behoeften te bepalen. Op basis van deze bevindingen zal begin september een grote startconferentie worden gehouden om het startschot te geven voor de gezamenlijke samenwerking. De inhoudelijke verdieping van specifieke vragen en de ontwikkeling van waardevolle grensoverschrijdende netwerken zal worden uitgebreid aan internationale stamtafels. Het is juist de ongewone kijk op gemeenschappelijke kwesties en de persoonlijke ervaring van andere culturen van participatie die verder kunnen inspireren tot solidariteit.
Betrokken partnergemeenten:
(NL) Gemeente Horst aan de Maas
(NL) Gemeente Overbetuwe
(NL) Gemeente Apeldoorn
(NL) Gemeente Nijmegen
(DE) Stad Moers met de wijk Meerbeck
(DE) Stad Duisburg
(DE) Gemeente Weeze met het dorp Wemb
(DE) Stad Geldern met de dorpen Kapellen, Walbeck
(DE) Stad Kalkar met het dorp Grieth
(DE) Gemeente Uedem met het dorp Keppeln en/of Uedemerbruch
Subsidiegevers:
Het project Vrijwilligers 2.0 wordt medegefinancierd in het kader van het INTERREG V A-programma Duitsland-Nederland met middelen van het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling (EFRO) en het ministerie van Economische Zaken, Innovatie, Digitalisering en Energie van de deelstaat Nordrhein-Westfalen (MWIDE NRW) en de provincie Gelderland.
