Een gezondere grensregio. Dat is waar de projectpartners van health-i-care elke dag hard voor werken. Het project concentreert zich op de ontwikkeling van innovatieve producten en technologieën die de bevolking tegen infecties beschermen, met name tegen infecties veroorzaakt door antibioticaresistente micro-organismen. Tijdens het project werden 30 succesvolle innovaties afgerond, waarvan enkele ook al op de markt gebracht zijn. De innovaties worden vooral toegepast bij gezondheidsinstituten, zoals ziekenhuizen, verpleeghuizen, laboratoria of een GGD. Preventie is vaak niet meteen zichtbaar en daardoor lijken de innovaties soms wat verstopt voor het publiek. Ze zijn echter hard nodig om te voorkomen dat er gezondheidsrisico’s optreden en om ons te beschermen tegen grote infectieziektes, zoals ook bij COVID-19. Projectleider prof. dr. Alex Friedrich en projectcoördinator dr. Corinna Glasner van het Universitair Medisch Centrum Groningen (UMCG) vertelden in een interview over wat het INTERREG programma voor hen mogelijk maakt en waarom dit project zo belangrijk is.
Wat heeft INTERREG voor de gezondheidssector mogelijk gemaakt?
prof. dr. Alex Friedrich: INTERREG is voor mij vooral een instrument om over grenzen heen samen te werken. De zorg in Europa is sterk landelijk georganiseerd, terwijl infectieziekten zich niks van landgrenzen aantrekken. Daarom wil het verdrag van Lissabon van de EU er ook voor zorgen dat in de grensregio’s zorg en instellingen met elkaar verweven worden en grensoverstijgende risico’s zoals infectieziekten met elkaar worden bestreden. INTERREG biedt de mogelijkheid om ook actief die samenwerkingen in de zorg met elkaar aan te gaan en netwerken op te bouwen. Daarnaast kunnen we door INTERREG gebruik maken van infrastructuren over de grens heen. De voordelen hiervan werden tijdens de afgelopen periode ook duidelijk, doordat Nederlandse patiënten met COVID 19 hulp kregen op de Duitse IC’s, vooral net over de grens. Dat was niet mogelijk geweest als de vertrouwensband tussen de Nederlandse en Duitse zorginstellingen nog niet daar was geweest.
dr. Corinna Glasner: Er bestaan, zoals Alex al zegt verdragen, onder andere het verdrag van Lissabon, waarin besluiten staan die grensoverschrijdende samenwerking t.o.v. de zorg officieel mogelijk maken. Maar we zien dat het helaas vaak niet zo gemakkelijk is om dit in de praktijk om te zetten. De meerwaarde van INTERREG is dat dit programma de middelen biedt om deze samenwerkingen ook daadwerkelijk op te pakken en te realiseren. INTERREG maakt de grensoverschrijdende samenwerking vatbaar en toepasbaar. INTERREG maakt samenwerking over de grens heen mogelijk.
Wat betekent INTERREG voor jullie persoonlijk?
prof. dr. Alex Friedrich: Door INTERREG heb ik ook een persoonlijk INTERREG avontuur achter de rug. Ik was eerst projectleider in het UMC in Münster en nu ben ik projectleider in het UMCG in Groningen. Zonder INTERREG was dit niet zomaar gebeurd. INTERREG spoorde mij aan om ook naar de buren over de grens te kijken en daardoor zijn nieuwe deuren voor mij geopend.
dr. Corinna Glasner: Ik ben Duitser, opgegroeid in de grensstreek. Voor mijn studie ben ik naar Groningen gekomen en leef nu, na meerdere kleine avonturen in het buitenland, sinds 4 jaar actief in en met onze grensstreek, dankzij INTERREG. Voor mij is ons grensgebied echt een volwaardige regio geworden en Duitsland en Nederland worden naar mijn mening niet meer zozeer als aparte regio’s beschouwd. Ik heb echt mijn plek gevonden hier in onze grenstreek.
Op welke manier draagt het health-i-care project bij aan een gezondere grensregio in Nederland én Duitsland?
prof. dr. Alex Friedrich: Met health-i-care zijn we er niet alleen in geslaagd de nationale grens tussen beide landen te overschrijden, maar vooral ook de grens tussen de sectoren (gezondheid, wetenschap en bedrijfsleven) met als gezamenlijk doel om mensen te beschermen tegen infecties en antibioticaresistentie. We laten mensen uit verschillende gebieden samenkomen. Kennisinstellingen die de juiste wetenschappelijke kennis in huis hebben, bedrijven die medische innovaties kunnen ontwikkelen en op de markt zetten en de werkvloer, zoals de ziekenhuizen, verpleeghuizen en thuiszorg die uiteindelijk de nieuwe ontwikkelingen moeten gaan toepassen. Als deze drie spelers samenkomen en met elkaar meedenken dan pas krijg je ontwikkelingen die ook echt toepasbaar zijn. Succesvolle projecten kun je niet alleen in een sector doen.
dr. Corinna Glasner: Van elkaar leren en succesvol samenwerken is belangrijk bij het overschrijden van beide grenzen. En in ons geval is het ook “gezonder” – een “gezonde grensstreek”. Soms zien we iets in het ziekenhuis of bij de huisarts, wat in Duitsland heel goed werkt, maar in Nederland niet of andersom. Je hebt te maken met een andere cultuur en andere wetten, maar we proberen altijd verschillende aspecten van een idee met elkaar te verbinden en deze vervolgens toe te passen. Als iets niet direct werkt, proberen we iets anders en krijgen we altijd nieuwe inzichten. Door de verschillende dimensies die het health-i-care project heeft zijn er ook heel veel verschillende wegen om het gezamenlijke doel te bereiken.
In de projectvideo van health-i-care die vorig jaar in augustus is uitgebracht wordt o.a. ingegaan op het thema handhygiëne. Merken jullie dat dit thema door de huidige coronacrisis nog belangrijker is geworden?
prof. dr. Alex Friedrich: Antibioticaresistentie is natuurlijk ook een infectieprobleem, omdat micro-organismen ook worden overgedragen en kunnen leiden tot infecties. Overdracht van de micro-organismen kan bijvoorbeeld via de handen plaatsvinden. Dat betekent dat de innovaties die we ontwikkelen op het gebied van handhygiëne ook goed gebruikt kunnen worden om mensen te beschermen tegen andere infecties, zeker ook tegen COVID-19. Het werken aan de preventie van antibioticaresistentie is ook een voorbereiding op de echte grote risico’s. De hierdoor opgebouwde kennis, netwerken en infrastructuur zorgen ervoor dat we ons beter kunnen beschermen tegen grote infectieziektes, zoals nu ook het geval is. We zien ook dat de grensregio hier, waar we al meer dan 10 jaar lang werken aan projecten rondom antibioticaresistente tot nu toe minder hard is getroffen door corona. Ik denk dat ons werk de afgelopen jaren daar ook wel gedeeltelijk toe heeft bijgedragen.
dr. Corinna Glasner: Wat ik ook heb gezien en wat wordt voorspeld is dat het algemene griepseizoen ook minder zal worden dan verwacht, omdat we de laatste tijd massaal zo goed op handhygiëne letten. Wat we bij health-i-care gedaan hebben bijvoorbeeld is het thema handhygiëne oppakken bij kinderen, want je kunt mensen het beste zo vroeg mogelijk leren hoe belangrijk handhygiëne is. Hiervoor is bijvoorbeeld een handenwaspel (https://www.goviralgo.nl/han-de-wasbeer) en onderwijsmateriaal ontwikkeld om kinderen met video’s en muziek handen te leren wassen en ook is een zeepdispenser voor kinderen op de markt gebracht.
Wat is volgens jullie de concrete meerwaarde van de Nederlands-Duitse samenwerking?
prof. dr. Alex Friedrich: Op korte termijn gaat het om over de grens heen twee systemen aan elkaar te koppelen. Zij ontmoeten elkaar en daardoor ontstaan er connecties die voorheen niet mogelijk waren. Via onze connecties in bijvoorbeeld Oldenburg ontstaan ook weer connecties met Hannover en Berlijn. Grensoverschrijdende samenwerking is de basis voor ontwikkeling, waarin nieuwe kennis, ideeën, producten en innovaties in allerlei vormen tot stand kunnen komen. De grens is eigenlijk iets heel onnatuurlijks. Op de lange termijn kan Europa alleen maar sterker worden door grensoverschrijdend samen te werken. Het gaat om het gezamenlijke huis Europa, waarin wij wonen en zonder grenzen te overschrijden blijven we allemaal klein en kwetsbaar voor grote economische risico’s, maar ook gezondheidsrisico’s, zoals COVID-19 momenteel duidelijk maakt.
dr. Corinna Glasner: De meerwaarde voor mij is dat je kansen aangrijpt die eigenlijk heel dichtbij zijn.
Op andere vakgebieden is ook al gebleken hoe kansrijker, efficiënter en gewoon weg beter het is als je diversiteit hebt in alles wat je doet. De wereld internationaliseert erg, maar we moeten niet vergeten ook goed bij de directe buren te kijken. In het dagelijks leven doen we dat ook en dat is met grensburen niet anders. Je hebt hier de kansen voor de deur liggen en daarmee ook de mogelijkheden die bijvoorbeeld een INTERREG programma biedt.
Bekijk hier het projectvideo voor meer informatie:
